Dünyada ve ülkemizde Hepatit B virüs enfeksiyonu önemli bir sağlık sorunudur. Gelişmekte olan ülkelerde özellikle Doğu Asya ve Batı Afrika da hastalık bulguları olmadan taşıyıcı oranı oldukça yüksektir. Ülkemizde taşıyıcılık oranının yüksek olduğu ülkelerden biridir. Bölgesel farklılıklar vardır.
Dünyada ve ülkemizde Hepatit B virüs enfeksiyonunun durumu nedir ?
Dünyada ve ülkemizde Hepatit B virüs enfeksiyonu önemli bir sağlık sorunudur. Gelişmekte olan ülkelerde özellikle Doğu Asya ve Batı Afrika’da hastalık bulguları olmadan taşıyıcı oranı oldukça yüksektir. Ülkemizde taşıyıcılık oranının yüksek olduğu ülkelerden biridir. Bölgesel farklılıklar vardır.
Hepatit B enfeksiyonu nasıl bulaşır ?
Hepatit B enfeksiyonu kişiden kişiye kan, kan ürünleri ve vücut sıvıları (seksüel temas) ile bulaşabileceği gibi doğumda anneden bebeğine bulaşabilmektedir. Hastalığın ve taşıyıcılığın yaygın olduğu ülkelerde en önemli geçiş yolu doğum sırasında anneden bebeğe geçiştir.
Gelişmiş batı ülkelerinde en önemli bulaşma yolu ise damar içine ilaç kullanımı ve cinsel temastır.
Hepatit B enfeksiyonu riski yüksek olan gruplar kimlerdir ?
Öncelikle sağlıkla uğraşan doktor, diş hekimi, hemşireler, sağlık personeli risk altındadırlar.
Hemodiyaliz hastaları risk altındadırlar
Damar içine ilaç kullananlar, eş cinseller önlem almazlarsa risk altındadırlar.
Hastalığın kısa dönemli sonuçları sonuçları nelerdir ?
Hepatit B virüsü akut ve kronik hepatite neden olur. Enfeksiyon gelişen yeni doğanların %90’nında, çocukların %50’sinde hastalık kronikleşme eğilimindedir. Erişkinlerin %5-10’ununda hepatit B virus enfeksiyonu kronikleşir.
Akut hepatit hafif seyredebileceği gibi karaciğer yetmezliği sonucu ölümle sonuçlanabilir. Enfeksiyonu akut geçiren bazı hastalarda iştahsızlık, bulantı, kusma, ateş, karın ağrısı ve sarılık gibi şikayetler görülür.
Ağır seyreden, karaciğer yetmezliği gelişen hastalarda karaciğer nakli hayatı kurtarabilir. Yine hastalığı akut geçiren erişkinlerin %5-10’unda kronikleşme izlenebilir.
Hastalığın uzun dönemli sonuçları nelerdir ?
Hepatit B virüsünü alan kişilerin hepsi hastalığın klinik ve laboratuvar bulgularını göstermezler. Bazıları virüsü vücutlarında sadece taşırlar. Bu hastaların bir kısmında karaciğer biyopsisi yapıldığında hepatit bulgularını saptamak mümkündür.
Kronik hepatitli kişilerin bazılarında da klinik bulgu yoktur veya karaciğer biyopsisinde çok az hastalık bulgusu vardır. Bu hastaların bir kısmında zamanla siroz ve karaciğer karsinomu gibi ciddi ve ölüme neden olan hastalıklar gelişir.
Hepatit B virus enfeksiyonu tanısı nasıl konulur ?
Hepatit B enfeksiyonu tanısı bazı serolojik testlerle yapılır. Virüsün alınmasından haftalar sonra serumda yapılan özel testler pozitifleşir. Bu testlerin pozitifleşmesine paralel karaciğer enzimleri kanda yükselir.
Hepatit B virüs enfeksiyonundan korunmak mümkün mü ?
Hepatit B virüs enfeksiyonu aşı ile korunabilen bir hastalıktır. Tüm zamanında doğan bebekler hepatit B virüs enfeksiyonuna karşı aşılanmalıdır. İlk doz doğumda yapılır. İkinci doz 1-4 ay, 3.doz 6-18 ay arası yapılabilir. Şu anda önerilen aşı şeması 0, 1, 6 ay şeklindedir.
Anneden bebeğe enfeksiyon nasıl geçer ?
Her gebe kadının hepatit B virüs enfeksiyonu açısından kontrol edilmesi, doğacak bebeğin belki de ömür boyu taşıyacağı bir hastalığa karşı tedbir alınmasını sağlayacaktır. Hastalığın plasenta aracılıyla bebeğe bulaşması son derece nadir bir durumdur. Geçiş doğum anında annenin sekresyonları ve kanının bebeğe bulaşmasıyla olmaktadır.
Bebeği enfeksiyondan korumak için neler yapılmalıdır ?
Hepatit B taşıyıcısı veya kronik enfeksiyonu olan anneden doğan bebekler, doğumdan sonra hemen iyice yıkanmalıdır. Eğer kan örneği alınması gerekliyse bebek yıkandıktan sonra alınmalı ve K vitamini yapılmalıdır. Doğumu takip eden ilk 12 saat içinde hepatit B hiperimmunglobulin (HBIG) 0.5 ml bebeğin uyluk kası içine yapılmalıdır. Yapılmasında gecikme olursa ilk 48 saat içinde mutlaka uygulanmalıdır.
Hepatit B taşıyıcısı veya kronik enfeksiyonu olan anneden doğan bebeklere HBIG ile birlikte aşı yapılmasıyla koruyuculuk %90-95 düzeyine ulaşır. Önerilen aşı takvimi; 0, 1, 6. aylardır.
Prematüre bebekler de aşılanmalı mı ?
Taşıyıcı olmayan anneden doğan 2000 gramın altındaki bebeklerin aşısı bebek 2000 grama ulaşıncaya kadar beklenebilir.
Şayet anne Hepatit B taşıyıcısı ise bebek prematüre bile olsa ilk 12 saat içinde HBIG ve aşı yapılmalı. Bebek bir aylık olunca 0, 1, 6 ay takvimi uygulanmalıdır.
