Melatonin, beyinde bulunan pineal bezin salgıladığı bir hormondur. Aynı zamanda mide-bağırsak organları, kemik iliği, göz, akyuvar hücreleri ve deri tarafından da üretilmektedir.
Melatonin, beyinde bulunan pineal bezin salgıladığı bir hormondur. Aynı zamanda mide-bağırsak organları, kemik iliği, göz, akyuvar hücreleri ve deri tarafından da üretilmektedir. Sirkadiyen ritim olarak adlandırılan biyolojik saat ile birlikte uykunun düzenlenmesi ana görevidir. Bununla birlikte kan basıncı düzenleyici ve oksidatif stresi azaltıcı etkileri de vardır.
Son 150 yılda önce lamba sonra TV’in hayatımıza girmesi, sanayileşme ve modern hayat, binlerce yıllık uyku alışkanlıklarımızda önemli değişikliklere yol açmıştır. Bunlara ve diğer birçok nedenlere bağlı olarak uyku bozuklukları birçok kişinin muzdarip olduğu bir durum olarak karşımıza çıkmıştır. Uyku bozukluklarını anlama ve tedavi etme çabaları, uykunun en önemli düzenleyicilerinden olan melatonin hormonunu karşımıza çıkarmıştır. Uyku ile ilgili birçok rahatsızlıkta, melatonin seviyelerinin normalden az olduğu tespit edilmiştir.
Nörotransmitter (sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan molekül) olarak da anılan bu hormon tek bir organdan salgılanmadığı gibi, tek bir hedef organda da etkili değildir. Bir başka deyişle vücuttaki çeşitli hücrelerde reseptörler yoluyla etkisini gösterir.
Melatoninin kanserdeki rolü, hakkında en çok araştırılan konulardan biridir. Bununla birlikte melatoninin, hem kanserden korunmada hem tedavide belirlenmiş/netleşmiş bir rolü yoktur.
Melatoninin tümör büyümesini engellemedeki rolüne ilişkin yapılan en güncel çalışmalar şunlardır;
* 2016 yılında Breast Cancer’da yayımlanan çalışmada 20 senelik tüm çalışmalar derlenmiş ve sonuç olarak “melatoninin, kanser hücresinin büyümesini ve damar oluşturmasını engelleyebileyeceği”, ancak bu çalışmaların ileri analizlerle doğrulanması gerektiği belirtilmiştir.
* 2016 yılında Genes and Cancer’de yayımlanan çalışmaya göre melatonin hormonunun, meme kanseri tümörlerini büyümesini baskıladığı tespit edilmiştir. Melatoninin, östrojen reseptörüne bağlanarak doğal östrojenin bağlanmasını engellediği, böylelikle tümör büyümesini önlediği düşünülmektedir.
Yukarıda bahsedilen araştırmalar hücre kültürü çalışmalarıdır, yani melatoninin insanlardaki gerçek tümörler üzerine etkileri henüz ölçülmemiştir. Ayrıca yine laboratuvar ortamında yapılan hücre kültürü çalışmalarında melatonin hormonunun antioksidan, bağışıklık sistemi düzenleyici ve tümör büyümesi engelleyici etkisi olabileceği rapor edilmiştir. Ancak bu çalışmaların doğrulanması için daha ileri analizlere ihtiyaç vardır. 2013 yılında Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü, melatonin kullanımının kanser önleyici etkisi ile ilgili ikna edici bir kanıt bulunmadığını açıklamıştır.
Aynı zamanda melatonin hormonunun kanser yan etki tedavisinde ne gibi rolü olduğuna dair klinik çalışmalar da mevcuttur.
Bunlar;
61 hastanın yer aldığı 8 randomize çalışmanın istatistiksel analizi sonucunda günlük oral melatonin kullanımının hastalığın gidişatında olumlu sonuçlara neden olduğu rapor edilmiştir. Ancak istatiksel açıdan anlamlı olabilmesi için daha kapsamlı ve geniş katılımlı çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu çalışmayla kesin bir kanıya varmak mümkün değildir.
Kanserin kendisi veya tedaviye bağlı bir yan etki olarak görülebilen kanser kaşeksi (istemsiz kilo verme) sendromunda melatonin denenmiştir. Erken çalışmaların sonuçları melatonin kullanımının kansere bağlı kilo kaybında işe yarayabileceğini düşündürse de daha geniş çaplı çalışmalarda bu potansiyel olumlu etki doğrulanamamıştır.
Melatonin ve kanser ilişkisi henüz deneysel aşamada olup aydınlatılması uzun yıllar alacak bir konudur. Klinik çalışmalar halen erken evrede ve az sayıda hastayla yapılmaktadır. Sonuç olarak melatoninin, kanserden korunma veya tedavisinde netleşmiş bir rolü yoktur ve ancak alternatif tıp uygulamaları kapsamında değerlendirilebilir. Lütfen doktorunuza danışmadan kanserle ilgili bir durum için oral melatonin tabletlerini kullanmayın.
